BLOK MASTARLAR

Makine parçalarının ölçme ve kontrol işlemlerinde, ölçü ve kontrol aletleri ile birlikte kullanılan yardımcı aletlere mastar denir. Mastarların bazıları doğrudan doğruya, bazıları da dolaylı olarak ölçme ve kontrol işlemlerinde kullanılır.

Mastarların karşılıklı iki yüzeyi çok düzgün olması nedeniyle istenilen toplam bir ölçüyü meydana getirmek için birbirine birleştirildiklerinde yüzeyler arasına hava girmediğinden mastarlar birbirine yaklaşık 40 Kg./cm2 bir basınçla yapışabilmektedir.

Mastarların üzerindeki yazı ve değerler o mastar hakkında detaylı bilgi vermektedir. Bu değerler mastarı tanıtmakla başlar ve tolerans aralığını, kullanıldığı kısım, bir sonra ki kontrol zamanı gibi özellikleri hakkında bilgi verir. Ayrıca mastarları tanıtıcı kartları da bulunur. Bu kartlarda mastarların özelliklerini açıklamaktadır.

Blok mastarları kullanma yeri ve özellikleri bakımından üç değişik biçimde yapılır:

Dikdörtgen kesitli blok mastarları

Kare kesitli blok mastarları

Kare kesitli ortası delik blok mastarları

BLOK MASTARLARIN KULLANIM AMACINA GÖRE ÇEŞİTLERİ

a. AA GRUBU BLOK MASTARLAR : En hassas olanlardır. Ölçme laboratuarında kullanılır.

b. A GRUBU BLOK MASTARLAR : İkinci derecede hassas olanlardır. Ölçü aletlerinin kontrolünde kullanılır.

c. B GRUBU BLOK MASTARLAR : Üçüncü derecede hassas olanlarıdır. Alet yapımında kullanılır.

d. C GRUBU BLOK MASTARLAR : Dördüncü derecede hassas olanlarıdır. Atölyelerde kontrol ve doğrulama işlemlerinde kullanılır. Kullanılan blok mastarların zaman içinde hassasiyetlerinde azalma olur. Bu nedenle hassasiyeti azalan mastarlar bir alt gruba alınmalıdır.

Örneğin; AA grubu mastarlar A grubuna, A grubu mastarlar B grubuna, B grubu mastarlar da C grubuna indirilerek kullanılırlar.

Blok mastarları, kullanma yeri ve özelliklerine göre aşağıdaki faydaları sağlar;

Her set içerisindeki blok mastarlarının kendi başına bir ölçü tamlığı vardır ve arzu edilen boyutlarda ölçü hassasiyeti sağlanabilir.

Birden fazla blok mastarları bir araya getirilerek istenilen uzunluk, kısa zamanda ve kolayca sağlanabilir.

Üretilen blok mastarlarının yüzeyi düzgün olmalıdır

Yüzeylerin düzgünlüğü, paralelliği ve ölçü tamlığından yaralanılarak arzu edilen toleranslar kolayca sağlanabilir.

Bir araya getirilen blok mastarlarının düşme, çarpma veya benzeri darbeli çalışmalar olmadığı sürece özelliği bozulmamalı her blok mastarının aşınmaya ve korozyona karşı direnci yüksek olmalıdır. Bu nedenle, endüstrideki kullanma alanı her geçen gün artmaktadır.